De luidklokken van de Franciscuskerk

 

Als in 1934 de kerk geopend wordt hangen in de toren drie luidklokken. Ze zijn geleverd door Eijsbouts uit Asten en dragen de klinkende namen Franciscus, Clara en Antonius. De bezetters hebben op dinsdag 16 maart 1943 de klokken opgehaald, ze zijn niet teruggekeerd.

 

Met het geld van de regering gaat het kerkbestuur in 1946 naar de klokkengieterij Van Bergen in Heiligerlee. Zij leveren drie nieuwe klokken, van dezelfde toonhoogte, met dezelfde namen: Franciscus, Clara en Antonius.

In 1997 blijkt de grootste klok, Franciscus, gescheurd te zijn.

In 2003 werden de klokken van Van Bergen vervangen door 3 andere klokken, afkomstig uit de Christus Koningkerk te Breda.

Deze klokken zijn in 1951 gegoten door Petit en Fritsen. De nieuwe klokken hebben vrijwel dezelfde toonhoogte als de oorspronkelijke.

 

 

De drie klokken van

Van Bergen, Heiligerlee

 

Van Bergen levert in 1949 drie luidklokken. De grootste heet Franciscus en heeft toonhoogte g'.

Clara, de middelste, klinkt met bes' en Antonius, het kleinste klokje, c".

Deze drie klokken klinken samen als de eerste drie tonen van het

Te Deum.

Klik op één van de klokken om een geluidsfragment te openen waarin u

de drie klokken samen hoort luiden op Koninginnedag 1988.

 

Als in 1997 blijkt dat Franciscus gescheurd is, gaat de parochie op zoek naar drie vervangende klokken. Deze worden gevonden in de werkplaats van Toine Daelmans te Stiphout. De klokken zijn afkomstig uit de voormalige Christus Koningkerk te Breda. Daelmans neemt de oude klokken in en zo komt klok Clara uiteindelijk als zesde klok terecht in het gelui van de Sint Vituskerk van Hilversum.

 

 

  

 

 

Aloysius

 

Aloysius is de grootste van de drie nieuwe klokken en klinkt met de toon as'

Klik op de klok voor een geluidsvoorbeeld (mp3).

 

Deze klok luidt solo bij een begrafenis.

 

Maria

 

De tweede klok in grootte is Maria,

haar geluid is vergelijkbaar met haar voorgangster, Clara.

Haar geluid is een bes'.

 

Maria luidt niet solo, ze luidt met Aloysius samen voor een Eucharistieviering

 

Klik op de afbeelding voor een geluidsfragment in mp3

 

 

 

Gerardus

 

Het kleinste klokje is Gerardus, hij laat een heldere c" horen. Gerardus luidt voor diensten door de week. Op zondagmorgen kan Gerardus samen met Aloysius luiden, dan is er een dienst zonder priester, een woord- en communieviering.

 

In de vastenperiode en in de advent luidt Gerardus samen met Maria.

 

Ook hier kunt u een geluidsfragment

in mp3 openen als u op de klok klikt.

 

 

 

Het driegelui

 

Op kerkelijke feestdagen,

zoals Pasen en Kerstmis,

worden de drie klokken samen geluid.

Op die manier kun je hóren dat het feest is.

De drie opeenvolgende tonen (do-re-mi) vormen het ‘Alleluia’-motief.

 

Klik op de foto voor een geluidsfragment.

 

 

Het uurwerk in de toren

 

In 1933 wordt door de firma Eijsbouts uit Asten een uurwerk geleverd. Het is een voor die tijd modern uurwerk, wat al meteen geëlektrificeerd wordt opgeleverd: Het opwinden gebeurt automatisch.

 

Dit uurwerk kan op twee klokken de tijd aangeven. Dat doet het dan ook. Kwart over klinkt één slag op de lichtste klok. Op het halve uur wordt het aantal uren op de lichtste klok geslagen. Dit is wel eens verwarrend, want half 8 wordt dus ook acht maal geslagen.

 

 

Wie een kwartier wacht hoort om kwart voor acht weer één slag. Ditmaal op de zwaarste klok. Als het vervolgens 8 uur is geworden, klinkt de grote klok ook acht maal. Zo is er voor de goede luisteraar een hoorbaar verschil tussen half en heel uur.

 

Er is een verschil tussen klokken luiden en de manier van slaan wat een uurwerk doet. Luiden gebeurt middels het zwaaien van de klok, waardoor de klepel die in de klok hangt tegen de binnenkant van de klok slaat.

 

 

Slaan gebeurt tegen een stil hangende klok aan, door een ijzeren hamer tegen de buitenkant van de klok. De foto hier laat duidelijk de slaghamers van het uurwerk zien.

 

 

Het uurwerk heeft nog iets bijzonders: Er kan volautomatisch het "Angelusgebed" geslagen worden. Dit uurwerk doet dat om 12.00 uur 's middags: Eerst slaat het signaal voor 12 uur op de grote klok, daarna volgt drie maal drie slagen met een tussenpauze van ongeveer 10 seconden op de kleinste klok. Daarna slaan de uurwerkhamers ongeveer 45 keer achterelkaar op de klok, om het luiden "na te bootsen".

Een demonstratiefilmpje is hier te vinden (externe link naar Youtube)

 

 

 

 

Het uurwerk is sinds 1933 in bedrijf en in 2003 gereviseerd.

Het werkt nog steeds middels gewichten en een slinger

en is in originele staat overgeleverd.